Doanh nghiệp Việt Nam có thể mở rộng xuất khẩu nhờ Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và các thị trường chiến lược như Canada, Mexico, Chile, và Peru.
Theo Tổng cục Hải quan, từ năm 2018-2023, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và các nước CPTPP tại châu Mỹ tăng 56,3%, từ 8,7 tỷ USD lên 13,6 tỷ USD, bất chấp khó khăn toàn cầu như suy thoái kinh tế và đại dịch. Đặc biệt, xuất khẩu của Việt Nam tăng gần gấp đôi, từ 6,3 tỷ USD lên 11,7 tỷ USD. Xuất siêu sang các thị trường này tăng từ 3,9 tỷ USD lên 11,01 tỷ USD, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.
Kết quả này không chỉ thúc đẩy thương mại với các nước CPTPP mà còn đóng góp đáng kể vào tổng kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và châu Mỹ, đạt 137,7 tỷ USD vào năm 2023, trong đó Việt Nam xuất khẩu 114,5 tỷ USD.
Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh và Bộ trưởng Tái thiết kinh tế Nhật Bản Motegi
trong buối họp báo công bố đổi tên hiệp định TPP thành CPTPP tại Đà Nẵng năm 2017.
CPTPP mang lại cơ hội lớn cho ngành dệt may Việt Nam, đặc biệt là việc tiếp cận các thị trường mới như Canada, Australia, và New Zealand. Theo ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam, hiệp định này giúp doanh nghiệp thích ứng với quy trình mua hàng và đáp ứng các yêu cầu về chứng nhận xuất xứ, nâng cao chất lượng sản phẩm và khả năng cạnh tranh.
Năm 2023, ngành dệt may đạt kim ngạch xuất khẩu 40 tỷ USD, trong đó các nước CPTPP chiếm 16%. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2024, con số này đã đạt 38,4 tỷ USD. Các thị trường trọng điểm bao gồm Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc, và các nước CPTPP, chứng minh ngành đã tận dụng tốt CPTPP.
Dự báo trong năm 2024, ngành sẽ đạt 43-44 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa các ưu đãi từ CPTPP, doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ, tối ưu quy trình sản xuất, và tham gia sâu vào chuỗi giá trị thông qua các mô hình OBM (sản xuất thương hiệu gốc) hoặc ODM (sản xuất theo thiết kế gốc).
Dù có nhiều tiềm năng, thương mại giữa Việt Nam và các nước CPTPP châu Mỹ vẫn gặp thách thức. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu với Canada, Mexico, và Peru chỉ chiếm khoảng 2% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam. Tốc độ tăng trưởng thương mại cũng chưa ổn định, với tỷ trọng thương mại từ 1,2% năm 2019 tăng lên 2% năm 2021 nhưng giảm xuống 1,7% năm 2023.
Thị phần của một số sản phẩm chủ lực, như thủy sản, cũng suy giảm. Thị phần thủy sản Việt Nam tại Canada giảm từ 6,4% năm 2019 xuống còn 5,6% năm 2023, đặt ra thách thức trong việc duy trì thị phần.
Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại Đa biên (Bộ Công Thương), cho biết CPTPP đang được rà soát để mở rộng hợp tác. Với sự gia nhập của Vương quốc Anh và nhiều quốc gia khác đang xin gia nhập, cơ hội hợp tác sẽ ngày càng lớn.
Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt cần hiểu rõ cách tận dụng CPTPP. Khoảng cách địa lý với các nước châu Mỹ là rào cản lớn về chi phí vận chuyển. Do đó, cần có cơ chế hợp tác chặt chẽ hơn giữa doanh nghiệp hai bên, đồng thời mở rộng các hình thức hợp tác song phương như Việt Nam-Canada, Việt Nam-Mexico, và Việt Nam-Peru để thúc đẩy hợp tác hiệu quả hơn trong tương lai.
CPTPP đang mở ra nhiều cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, để khai thác triệt để, doanh nghiệp cần chủ động nắm bắt cơ hội, đầu tư vào công nghệ, tối ưu quy trình, và mở rộng hợp tác với các đối tác trong khối.
Nguồn: Báo điện tử Hải quanVisits: 1